Beste Roland,
Vorige week vertelde ik je over mijn indrukken tijdens Jom Kippoer- Grote verzoendag- in Jeruzalem. Het was overal stil op straat en alle drukte concentreerde zich in de synogogen en andere plaatsen van gebed.
De volgende dag was het straatbeeld totaal anders. Volop beweging, opgewekte mensen die zich bevrijd voelden en van die vrijheid wilden genieten.
Maardatnietalleen.ErisvoorgelovigejoodsemensennogeenredenomdrukindeweertezijnendatishetnaderendeLoofhuttenfeest.Enkonjemerkenindewoonwijkenenopstraat.Datlaatsteheeftmijtoenverbaasdénverrast.Opveelplekkenindestadvondjekraampjeswaarmensenterechtkondenvoorhetlevendegroendatzijnodighaddenvoordeloelav,de ‘viersoorten’ diewordensamengenomenomtijdensdeweekvanLoofhuttenmeetewuivennaardezeskantenvandeschepping,devierwindrichtingenenhemelenaarde.Voordeloelavhebjetakjesnodigvandewilg,vandemirteeneenpalmtakvandedadelpalm.Datdraagjeindeénehandenindeandereeenetrog,eengavegeurendecitroen.Deverkopersdoengoedezaken.HetlijktwelofdemensenhaasthebbenomzosnelmogelijkbezigtezijnmetdevoorbereidselenvanLoofhutten.
Datisookzo,zeggenjoodseuitleggers.MensendieernstmakenmetdegebodenendiederijkesymboliekvanLoofhuttenwetentewaarderen,haastenzichomhetbijzonderelevensgevoeldatdeVerzoendagheeftopgeroepen,vasttehouden.Hetmeetenemenindesoeka,deloofhutenhetindezeendagendiekomen,metelkaarteverwerkeneninverbindingtebrengenmetdegeloofsinhoudvanLoofhutten.
RabbijnYehudaAschkenazyz.g.aanwieikveeltedenkenheb,zegthetkortenkrachtig:devreugdevandegebodenisdatdeenkelingopnieuwzijnonmisbaarheidontdektvoorhetgeheel.Dathijontdekthoezeerdegemeenschapophemisaangewezen.DatgeldtzekeropSoekotwanneerjemetelkaaraangewezenbentopeengammelbouwselwaarjedoorhetdakheendehemelkuntzien,dewoonplaatsvandealtijdAanwezige.
Dat stelt niets voor bij onze welbetimmerde huizen, maar de ontdekking die een mens dan kan doen is dat het omgekeerde ook waar is: onze huizen als uitdrukking van de dichtgetimmerde wereld van de seculiere mens.
Dierijkesymboliekvindenwijookterugindekatholiekeenorthodoxeliturgie,diedemogelijkheidscheptomlichamelijkbetrokkentezijnenteervarenwatinhetinnerlijkvandemensalseengavevanGodaanwezigis.
Het Loofhuttenfeest heeft geen vervolg gekregen in de jaarorde van de Kerk wat wel het geval is met de andere twee pelgrimsfeesten, Pasen en Pinksteren, het Wekenfeest.
HetPinksterfeestkenttalvanelementen,overgenomenvandeLoofhuttenviering.InRuslandbleefbijvoorbeeldhetgebruikomdekerkopdiedagenteversierenmetjongeberkentakken.
Detweegenoemdepelgrimsfeestenkennenweleendrievoudigebetekenis:hetoorspronkelijkenatuurfeestvandegersteoogstendeeerstelammerenenlaterdetarweoogst,hetvoedselvoordemensen.InIsraëlkomtdenieuwebetekenisdieincentraalstaat:deuittochtuitEgypteenzeswekenlaterinderabbijnsetijd,deWetgevingopdeSinai.
Dechristelijkebetekenisvandezefeesten,PasenenPinksteren,krijgeneennieuweallesbeheersendeinhoud:deverrijzenisvanChristusendeuitstortingvandeheiligeGeestenstichtingvandeKerk,deoogstvandevolkeren.MaareriseenblijvenderelatiemetdeBijbelsefeestdagen,zoalswijdieinhetboekLeviticustegenkomen.DeschriftlezingentijdensdiefeestdagenindeherfstendeQuatertemperdagen,hebbenveelsporenbewaard.
MethetLoofhuttenfeestligthetanders.HetiseenfeestvoordemensendieinhetLandwonenendiemetdankbaarheidenvreugdeterugdenkenaandewoestijnjaren,toenzijgeleidwerdendoordewolkendevuurkolomenGodzijnweerspannigenmoeilijkvolknaveertigjaarhetLanddeedbinnengaan.Indewoestijnuiterstkarigemiddelen,watereneensoortbrood,maartoeneenlandomtewonen,omteverbouwen,omteleveneneencultuurtescheppen,eenvolktezijn.EenfeestvoorgeborenIsraëlietenzegtdeTora.
Totdiecultuurbehoorthetonderhoudenvandegeboden.Inhoofdstuk23wordtdelijstvanfeestdagenvermeld,waaronderSoekot,vers33-36
DeHeerzeitotMozes;zegtegendeIsraëlieten:OpdevijftiendedagvandezevendemaandbeginttererevandeHEERhetLoofhuttenfeestdatzevendagenduurt.Deeerstedagmoetjealsheiligedagsamenvieren,jemagdannietwerken.ElkdandezevendagenmoetenjulliedeHEEReenoffergaveaanbieden.
De tekst vervolgt dat op de achtste dag een feestelijke samenkomst zal zijn.
Mijvalttelkensopdatalsersprakeisvanfeestdagen,erookwerkelijksamenwordtgefeest.Zozijnonzevieringenookbedoeld,maarindepraktijkwordtditnietdooriedereenzomeegemaakt.Maardeliturgiedraagtweldebouwstenenaan.Hetoverigeiseenzaakvanmensendiebegrijpendateralleredenisomsamentevieren. ‘OpdedagdiedeHEERgemaaktheeft’;datisopPasenalsdeintroïtusdezewoordenuitzingt,maarookopdeanderedagenalsGodonswilontmoeteninzijnhuis,onshuis.
Deloofhutisookzo’nbouwsteendiehetmogelijkmaaktdatweonszelftoteeninnerlijkheiligdommaken,gereedenbereidomGodtoetelateninonsleven.InhetNTwordtgesprokenovereentempelvandeheiligeGeestenookdaniserdeoproepomzelfdaaraantebouwen.(Weetuniet,datueentempelvanGodbentendatdeGeestvanGodinuwmiddenwoont?)1Korintiërs3,16.
De loelav heeft in de loop van de tijd veel betekenissen gekregen, waarvan er twee worden vermeld in Tenachon, de aflevering over de soeka, die daar wordt genoemd een schuilhut voor alle volken.
Wantdátbesefisooklevend,dathethiernietgaatomeenuitsluitendjoodsefeestdagmaardatereenuitnodigingmoetuitgaannaarallevolken.Vanafdeeerstedagwordterdagelijksgebedenomdekomstvanderegen,eenlevensvoorwaardevoorallemensen.Godlaathetregenenovergoedenenkwaden!.Hetuniverseleverlangennaarregenalseensymboolvangemeenschappelijkeecologischebehoeften,maaktmensentotbondgenoten.Mensendievaakdoorallerleiverschillenwordengescheiden.
Nuersprakeisvanecologischebehoeften,denkikaaneenmooieuitlegoverdebetekenisvandeloelav.Demensheeftdeopdrachtgekregenomzorgtedragenvoorhetbehoudvandeschepping.HijheeftvanGodswegeallesinhandengekregen,zoalsgeschrevenstaat:dehemelisdewoonplaatsvandeEeuwige,<s