De woorden die Martha in het verhaal voorafgaande aan de opstanding van Lazarus ooit zei, zeggen talloze christenen over de gehele wereld al eeuwenlang ‘Ik geloof’ (Jo.11,17-27). Ze doen dat in elke zondagse eucharistieviering als ze de geloofsbelijdenis uitspreken.
De beginwoorden ‘Ik geloof’ zijn in het latijn ook de naam geworden van de geloofsbelijdenis als geheel. Immers credo – de naam voor de gehele geloofsbelijdenis – betekent ‘Ik geloof’.
Het moet wel een bijzondere tekst zijn dat die zo algemeen, zo vaak en al zo veel eeuwen in de viering wordt uitgesproken. Met de geloofsbelijdenis spreekt iemand uit wat hij of zij gelooft. Eigenlijk spreek je vooral uit ‘in wie’ je gelooft. Want het credo gaat over de Vader, de Zoon en de heilige Geest. En het laatste deel – over de kerk – kun je zien als een uitbreiding van het gedeelte over de heilige Geest.
In 2025 is het 1700 jaar geleden dat het concilie van Nicea werd gehouden. Op dat concilie werd een tekst als aangenomen die later is uitgebreid en is geworden tot het credo dat wij kennen en dat wij in elke viering uitspreken. De reden om het concilie te houden was tweeledig: een streven naar eenheid. Die eenheid is vaak geduid als een geopolitieke keuze van een keizer die het christelijk geloof was toegedaan. Maar men gaat hierbij vaak voorbij aan de intrinsieke motivatie van deze keizer, die de stellige overtuiging had dat verdeeldheid onder christenen niet past bij het geloof in een God die het heelal bestuurt. Vanuit die overtuiging riep hij de kerkleiders bijeen, en spoorde hen aan om hun geschillen te bespreken op een concilie en vanuit hun geloof tot overeenstemming te komen. De geloofsbelijdenis moet daarom worden beschouwd niet alleen als een tekst waarin een ieder zijn persoonlijke geloof tot uitdrukking brengt, maar ook en vooral als een tekst die christenen met elkaar verbindt in het ene geloof.
Een goed voorbeeld van deze manier van om onder elkaar de eenheid te bewaren is dat onze jaarlijkse landelijke synode sinds dit jaar begint met gezamenlijk eucharistie te vieren, waarin alle synodale gezamenlijk zeggen ‘Ik geloof…’. Een ander voorbeeld is dat elk jaar de verschillende kerken in steden en dorpen wereldwijd in de derde week van januari bijeenkomen om samen te bidden en samen te vieren. Ook de kerken in de stad Utrecht doen dat.
In de jaarlijkse oecumenische week van Gebed voor de Eenheid, die jaar van 19 tot en met 26 januari 2025, zijn er op diverse plaatsen in de stad gezamenlijke vieringen, gebedsbijeenkomsten of andere activiteiten passend bij het thema ‘ja, ik geloof’:
VIERINGEN EN BIJEENKOMSTEN IN UTRECHT – NICEA 1700
Zaterdag 18 januari 19.00 uur > Vespers in de Grieks-Orthodoxe Kerk
In deze kerk vieren we het begin van de Week van Gebed voor de Eenheid omdat Nicea in voormalig Grieks gebied lag, en omdat de Grieks-Orthodoxe Kerk verbonden is met die oude oosterse liturgie. Locatie Grieks-orthodoxe kerk – Springweg 89, Utrecht
Zondag 19 januari 10.30 uur > Gezamenlijke anglicaans-oudkatholieke eucharistieviering
Op deze zondag is er vanwege het begin van de Week van Gebed voor de Eenheid een gezamenlijke eucharistieviering van de oudkatholieke parochie en de anglicaanse H.Trinity Church te Utrecht. Voorgangers zijn can.Henk Schoon en can.Ruan Crew.
Zang en orgelspel worden verzorgd met medewerking van leden van zangkoren, koorleiders-organisten van beide parochies. Locatie: Ste Gertrudiskathedraal – Willemsplantsoen 2, Utrecht
Zondag 26 januari 12.30 uur (v.a.12.00 uur inloop) > Gezamenlijke lunch en gesprek
Elk jaar wordt er in Utrecht bij de afsluiting van de Week van Gebed voor de eenheid een kerkenlunch georganiseerd door de buurkerken uit Utrecht-Centrum: Baptistengemeente de Silokerk, Doopsgezinde Gemeente, Evangelische-Lutherse Kerk, Oud Katholieke Kerk, Remonstrantse Gemeente, Vrij Katholieke Kerk, Waalse Kerk. Dit doen zij om goed contact met elkaar te hebben, en om zo op de hoogte te blijven van elkaars activiteiten. Vanwege Nicea 1700 gaan de kerken op zondagmiddag 26 januari tijdens de buurkerkenlunch met elkaar in gesprek over het thema Ja, ik geloof. Allen hartelijk welkom. Kosten: geen. Aanmelden (vanwege de inkoop van broodjes enz): uiterlijk 23 januari 2025 via e-mail: eapriestervkkutrecht@ziggo.nl
Locatie: Ste Gertrudiskathedraal – Willemsplantsoen 2, Utrecht
Zondag 26 januari 19.00 uur > Zondagsvespers
We vieren de zondagsvespers van de Dom, rond het thema van die aloude geloofsbelijdenis. We sluiten met deze vespers de Week van Gebed voor de Eenheid af. We doen dat juist in de Dom als centrale kerk van Utrecht te midden van alle andere kerken. Locatie: Domkerk, Domplein Utrecht
Pastoor Henk
Nog meer informatie over de Week van Gebed voor de Eenheid, en over het thema Nicea 1700 is te lezen op de website van de Raad van Kerken in Nederland.
Theoloog en kerhistoricus Peter Nissen schreef een interessant en leesbaar artikel over zeventien eeuwen Concilie van Nicea.
Op de site van de Katholieke vereniging voor Oecuemene kunt het artikel lezen, en desgewenst ook downloaden.