Op 26 oktober 2021 zijn Louis Runhaar en Henk Schoon, beiden priesters van het aartsbisdom Utrecht, verkozen tot Kanunnik van het Metropolitaan Kapittel van Utrecht. Wegens de ziekte van pastoor Louis konden zij niet beiden worden geïnstalleerd, maar alleen pastoor Henk. Nadat hij zijn verkiezing tot Kanunnik van Sinte Marie heeft aanvaard is hij op 28 juni 2022 geïnstalleerd als Kanunnik van genoemd kapittel.
Wat is een kapittel?
Het woord kanunnik komt van ‘canon’ en veronderstelt een regel die de geestelijken volgen.
Die regel houdt verband met de functie van het kapittel als raadgever van de bisschop.
Vandaar dat pastoor Henk bij zijn installatie heeft beloofd de bisschop met raad en daad te steunen.
Dat is vooraleerst door gebed. Het woord kapittel houdt verband met capitulum: een hoofdje (Latijns caput is hoofd) boven een tekst in het getijdengebed.
Van de kanunniken wordt verwacht dat zij het gebed gaande houden, voor de bisschop, voor de kerk, voor de wereld.
Dit verklaart hun regelmatige aanwezigheid in de kapittelkerk. De kanunniken dragen de namen van de kapittels die er in Utrecht zijn geweest.
Dat ik de naam draag van Sinte Marie vervult me met eer en trots, vanwege de heilige Moeder Gods en ook omdat onze kerk is gebouwd op de plaats van de voormalige Mariakerk. Het is de plaats waar de keizer vroeger de stad binnenkwam om naar zijn ‘huiskerk’ te gaan, waar de naam Dom naar verwijst (Latijns domus= huis). Het past bij die andere parochiekerk waar ik pastoor ben, de H.Maria Maior in Dordrecht, waar de Onze Lieve Vrouwekerk – in de volksmond Grote Kerk genoemd – een collegiaal kapittel had.
Dat de kerk in het westen ligt van het ‘kerkenkruis’ in Utrecht spreekt mij – geboren en getogen ben in het uiterste Westen van Nederland – tenslotte bijzonder aan.
Behalve voor de continuïteit van gebed zorgt het kapittel ook voor continuïteit door te adviseren bij benoemingen of aanstellingen, en door samen met niet-kanunniken uit de kerk een nieuwe bisschop te kiezen. Bij langdurige ontstentenis van een bisschop neemt het kapittel de bestuurstaken van een bisschop over.
Toen onze kerk nog een eenheid vormde met de Rooms-katholieke kerk zijn de rechten van dit Kapittel betwist door de bisschop en de kanunniken van het bisdom Rome, wat uiteindelijk leidde tot het schisma in 1723.
De vergadering van het kapittel, volgend jaar exact 300 jaar geleden, zal een memorabel moment zijn.
Niet om het schisma te vieren – dat kunnen wij nu nog alleen maar betreuren – maar om een vroeg-kerkelijk principe te huldigen, namelijk dat de kerk dáár is waar een bisschop met zijn volk samen eucharistie viert.
Dat geldt voor Rome niet meer en niet minder dan voor Utrecht, Haarlem of welke andere plaats waar een bisschopszetel staat dan ook.
Pastoor Henk
Wat is een kapittel eigenlijk? En een kanunnik?
