Enkele jaren geleden ontdekte ik in een doos, die jarenlang bij mijn ouders op zolder had gestaan, een dagboek, brieven en een gedetailleerde tekening (plattegrond) van mijn vader over de tijd, dat hij door de bezetter over de grens in Duitsland tewerkgesteld werd.
Het bijzondere is dat mijn vader hierover heel weinig heeft gezegd en voor het grootste deel heeft gezwegen. In boeken die over dwangarbeid gaan blijkt dat dit een veelvoorkomend verschijnsel is: er werd door de vaders na de oorlog gezwegen.
De generaties daarna gaan nu meer vragen stellen en met de brokstukjes informatie op zoek om een beeld te krijgen van wat er zich in deze jaren heeft voorgedaan.
Om daarmee iets meer te weten te komen van wat hun vader of opa heeft meegemaakt.
Natuurlijk om vader daarmee na zijn dood nog beter te leren kennen dan bij zijn leven. Met onze oudste dochter zijn mijn vrouw en ik op zoek gegaan en hebben we een reconstructie gemaakt van de tijd die mijn vader doorbracht in Duitsland tot en met zijn vlucht uit het kamp en de tijd dat hij was ondergedoken op een boerderij bij familie.
Om dat zwijgen te doorgronden ben ik boeken gaan lezen, die over deze tijd zijn geschreven zoals ‘Zwijgende vaders’ van Tim Overdiek.
Daarnaast biedt de opening van de archieven na 75 jaar aan al die kinderen en kleinkinderen de mogelijkheid om op zoek te gaan naar informatie, die zij door het zwijgen van hun ouders en grootouders nooit hebben gekregen.
Ook kijk ik geboeid naar verborgen geschiedenissen, die nu in de openbaarheid komen in documentaires zoals ‘In de ban van Goed en Fout’ of ‘De Afrekening’ en in podcasts.
Na alles wat we ontdekt hebben na de ontdekking van die doos op zolder, na het bezoek aan die plek, tijdens die speurtocht en na de reconstructie, maar ook na wat er nu landelijk van die tijd bekend wordt, is denk ik dat de les is dat de generaties die nu leven recht hebben op het hele verhaal inclusief de minder fraaie kanten ervan.
Hopelijk wordt het gehele archief online benaderbaar.
Mocht u iemand zijn of iemand kennen, die in onze parochie een stap wil zetten om voorbij het zwijgen te komen, dan kunt u dat – hoeveel weerstand u ook voelt – kenbaar maken aan een van de leden van het pastoraal team of aan de pastoors.
U vindt hun contactgegevens hier.
Ook zij kunnen zwijgen als het moet. Maar zij kunnen ook – als het inzicht daar is – helpen het zwijgen te doorbreken en de kinderen en kleinkinderen meer te vertellen over wat zij niet weten.
Opdat dezen meer te weten komen van het verhaal van hun familie en zo meer gaan begrijpen van de levens van hun ouders en grootouders en van henzelf.
Pastoor Henk