Meer ruimte voor de Geest
De heilige Geest daalt neer over de Apostelen én Maria.
Een kerkraam van de St.-Lambertuskerk te Oirsbeek
De Wereldraad van Kerken is toe aan vernieuwing. Ze is te veel een instituut geworden, en spreekt de jongere generatie niet meer aan. Deze kritische geluiden waren vrijdagmiddag 22 augustus 2008 te horen tijdens de viering van het 60-jarig jubileum van de Wereldraad van Kerken in de Amsterdamse Nieuwe Kerk, dezelfde kerk waar de raad op 23 augustus 1948 werd opgericht.Tijdens een besloten viering nam koningin Beatrix het eerste exemplaar van de bundel De oecumenische beweging op een kruispunt in ontvangst.
Hierna boog een forum bestaande uit onder meer oud-premier Ruud Lubbers en de huidige secretaris-generaal van de Wereldraad, Samuel Kobia, zich over de vraag hoe de Wereldraad van Kerken aan kan sluiten bij de wereld van vandaag.
Kobia benadrukte in zijn praatje de rijke erfenis van het verleden. ,,Ik ken geen andere organisatie met een vergelijkbare schat aan ervaring op het gebied van gerechtigheid en werken aan vrede”, aldus de secretaris-generaal.
Volgens oud-premier Ruud Lubbers is er in de huidige cultuur een groeiende zoektocht naar spiritualiteit.
Voor eenheid en vrede onder de mensen is die geestelijke dimensie van cruciaal belang. Daar zou de Wereldraad op in kunnen spelen, aldus Lubbers.
Kritischer
Er waren ook kritischer geluiden te horen. ,,Aan de basis van de Wereldraad staan visionaire mensen, zoals Willem Visser ’t Hooft. Tegenwoordig is de raad een goedgeoliede organisatie met gedetailleerde functieomschrijvingen. We moeten weer mensen met een visie de ruimte durven geven”, stelde de theologe Greetje Witte-Rang. Zij vroeg zich af waar de jongere generatie bleef. Ook Albert van den Heuvel, oud-secretaris-generaal van de Nederlandse Hervormde Kerk, die in 2004 opging in de Protestantse Kerk in Nederland, uitte zijn zorgen. De oecumenische beweging, stelde hij, heeft haar charisma verloren en dreigt zich te verliezen in te veel georganiseer. Hij pleitte daarom voor een drastische sanering. ,,Verminder het aantal stafleden, gebouwen en bijeenkomsten. Sluit het hoofdkantoor in Genève”, maande hij de Wereldraad. ,,We moeten elke aanspraak op macht en historische invloed verwerpen.”
Marloes Keller, afgevaardigde van de Protestantse Kerk in Nederland voor het centrale comité van de Wereldraad in Genève, kan zich vinden in deze kritische geluiden. ,,De slagvaardigheid van de Wereldraad is niet groot. We willen te veel dingen tegelijk doen. De raad moet zich meer beperken tot wat er in onze tijd aan de orde is: interreligieuze dialoog en de zorg om het klimaat.”
Ze pleit daarom voor een ingrijpende verandering. ,,Ik ben bang dat we te vast zitten aan de trage structuren die in het verleden gegroeid zijn. Gooi het los.”
Openheid
Arjan Plaisier, scriba van de Protestantse Kerk, is blij met de signalen die tijdens de bijeenkomst werden afgegeven. ,,Na zestig jaar is het gevaar groot dat je doorzingt op wat je in het verleden bereikt hebt. Het is goed dat er nuchtere, kritische geluiden klinken.”
De huidige stuctuur biedt onvoldoende openheid voor de jongere generatie, aldus de scriba van de grootste protestantse kerk in Nederland. ,,De raad is zich bewust van dit gevaar, en wil er wat aan doen. Bijvoorbeeld door het Global Christian Forum op te richten. Maar het zal nog heel wat moeite kosten. Ik hoop dat er meer aandacht zal komen voor oecumene op het spirituele vlak, zodat we samen aangestoken worden door de kracht en de geest van Christus”.
Ook mgr. dr Joris Vercammen, aartsbisschop van Utrecht van de Oud-Katholieke Kerk van Nederland én lid van het Centraal Comite van de Wereldraad, hoopt op ,,meer ruimte voor de Geest”. ,,Wat ik een beetje miste vandaag was de spirituele kant van het geloof. Het gaat telkens maar over sociale gerechtigheid en vrede, maar het gaat er toch ook om dat we samen God zoeken en vinden? Ik zou willen dat we meer op dat niveau zouden werken, zodat er een vernieuwing komt van binnenuit.”
De Wereldraad van Kerken is zich gelukkig bewust van haar tekortkomingen, realiseerde Vercammen zich.
,,Dat blijkt vandaag. Dat mensen die zich zoveel jaren van hun leven hebben ingezet voor de oecumene nu deze kritische signalen durven te geven, dat vind ik hoopgevend en tegelijk indrukwekkend.” Koningin Beatrix luistert jubileumviering op met haar aanwezigheid.