Clandestine Splendour – Paintings for the Catholic Church in the Dutch Republic

Uitgebreid aandacht voor de Oud-Katholieke Kerk, met name voor de Ste. Gertrudiskapel in Utrecht


door Xander van Eck
Hij was een bestuurslid van onze Stichting Restauratiefonds Ste. Gertrudiskapel.

Dit boek geeft een overzicht van de Noord-Nederlandse katholieke historieschilderkunst in de zeventiende en de achttiende eeuw, tegen de achtergrond van de rijkgeschakeerde contrareformatorische cultuur die tot bloei kwam in het door protestanten geregeerde land.

Hoewel de burgerlijke overheid van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden had gekozen voor de calvinistische religie en het opdragen van de Mis hadden verboden, bleef een belangrijk deel van de bevolking katholiek. Samen met hun geestelijk leiders zetten de gelovigen een netwerk van clandestiene kerken op, verscholen achter de gevels van huizen en bedrijfsgebouwen.

Boven de altaren en langs de wanden van deze “schuilkerken” verschenen ambitieuze, monumentale schilderijen die bijbelse thema’s, heiligenverhalen of katholieke geloofswaarheden uitbeeldden. Ze werden merendeels vervaardigd door vooraanstaande kunstenaars die zelf het katholieke geloof aanhingen zoals als de Utrechter Abraham Bloemaert, de Haarlemmers Pieter de Grebber, Salomon de Bray en diens zoon Jan, de Amsterdammer Jacob de Wit en de Antwerpenaars Jan Cossiers, Cornelis Schut en Erasmus Quellinus. Ook de devotionele en kerkpolitieke voorkeuren van hun opdrachtgevers, waaronder veel geestelijken en religieuze vrouwen, komen uitgebreid aan bod.