Op de tentoonstelling ‘Maria Magdalena. Kroongetuige, zondaar en feminist’, die nog tot 22 januari 2022 te zien is in Museum Catharijneconvent in Utrecht, ontdek je dat de kerk zich ook wel eens kan vergissen.
Paus Gregorius de Grote verwisselde de eerste getuige van de opgestane Heer, te weten Maria Magdalena, met een andere Maria, die de voeten van Jezus zalfde en die met haar haren afdroogde (Johannes 12,2).
In een ander evangelie wordt deze zalving ook genoemd door een vrouw die een zondares is (Lukas 7,37-38).
En zo komt het dat Maria Magdalena – niet de geringste onder de eerste gelovigen! – het etiket krijgt van zondares. Dit etiket blijft aan haar kleven tot ongeveer1969 als paus Paulus VI haar niet langer als zondares beschrijft, en haar feestdag in 2016 wordt verheven tot het gelijke niveau van die ‘van de overige apostelen’.
Op de tentoonstelling waren schilderijen te zien die nog uitgaan van de verwisseling en die Maria Magdalena afbeelden met een kruik met zalf of als zondares met opzichtige kleding.
Op de tentoonstelling lagen ook vroegchristelijke, niet canonieke geschriften waarin zij naar voren kwam als de vrouw die met haar getuigenis de mannelijke apostelen onderwees.
Prikkelend was de vraag van een vrouwelijke theoloog hoe de kerk er zou hebben uitgezien als niet Petrus maar Maria Magdalena de rots zou zijn geweest waarop Christus zijn kerk bouwde. Vragen en suggesties als deze leidden tot reacties op facebook.
Maar ze stimuleren wel tot nadenken, vooral als de kerk moet toegeven fouten te maken.
Zo is ook de verwijzing naar het Bijbelvers waarin het karakter van Ismaël, de voorouder van de moslims, wordt vergeleken met dan van een weerspannige ezel (Genesis 16,12), laatst gemaakt door een rabbijn die verhuisde naar Israël.
Museum Boymans van Beuningen
Willen we echter vrede in dat land dan zul je toch een keer moeten leren van de fout van de kerk dat ze verzwegen heeft dat Ismaël bij zijn wegzending gezegend wordt met dezelfde zegen als van zijn vader Abraham, en na zijn wegzending terugkeerde en samen met zijn halfbroer Izaäk zijn vader begroef.
Prikkelende vragen blijven nodig om te leren van onze fouten.
In augustus vieren we op 15 augustus het feest van het ontslapen van de heilige maagd Maria. Alweer een andere Maria. Dit keer de moeder van de Heer. Daar vallen ook de nodige prikkelende vragen bij te stellen: is zij de devote, nederige gelovige die zich voegt naar de Heer?
Of is zij de verpersoonlijking van het volk Israël en van allen die zijn achtergesteld die worden aangezien in de vernedering door de Heer en door hem verhoogd?
Genoeg vragen om op 15 augustus erbij te zijn, met volle aandacht.
Pastoor Henk